مطالب جالب و بازی

براساس فرضیه‌ای جهان در 15 میلیارد سال قبل براثر انفجار یک ماده با جرمی بسیار زیاد معادل آنچه در هستی وجود دارد به وجود آمده است. در این فضای بیکران میلیاردها کهکشان، منظومه، ستاره، سحابی، توده‌های عظیم گاز، سیاه‌چال‌های فضایی و بسیاری اجرام ناشناخته دیگر وجود دارند. حال سئوال این است که ما در کجای این فضای بیکران هستیم؟ خانه ما در یکی از این کهکشان ها به نام راه شیری قرار گرفته است. این کهکشان از مرکز انفجار بزرگ در حدود 8 تا 10 میلیارد سال نوری فاصله دارد.
تعداد ستارگان آن بین 200 تا 400 میلیارد عدد تخمین زده شده که بیشتر آنها از زمین قابل رویت نیستند. صدها هزار منظومه، توده‌های عظیم گاز و غبار در بین فواصل ستارگان راه شیری قرار دارند. کهکشان راه شیری مارپیچی بوده و جرمش تا حدود 750 تریلیون جرم نجومی است. ساختار کلی آن شامل هسته مرکزی، یک دیسک با چند بازو به دور آن و هاله‌های غباری اطراف آن است. قطر دیسک در حدود 80 تا 120 هزار و ضخامت آن تقریبا 3 هزار سال نوری است. جای کهکشان راه شیری در فضا در بخش مکان محلی است که شامل 3 کهکشان بزرگ و 30 عدد کوچک است.

فاصله اولین کهکشان بزرگ یعنی M31 تا آن در حدود 9/2 میلیون سال نوری ولی فاصله آن تا کهکشان‌های کوچک‌تر مجاور کمتر است. همان‌گونه که اشاره شد این کهکشان دارای سه بخش است. بخش اول، مرکز کهکشان است که غبارهای کهکشانی مانع از مشاهده دقیق آن از روی زمین می‌شود در نتیجه تنها اطلاعات بدست آمده حاصل دریافت امواج رادیویی از آن بوده است. آنچه مشاهده

حکایت از آن دارد که بخش مرکزی متشکل از یک هسته بسیار متراکم است که قطر آن در حدود 3000 سال نوری و از سه قسمت مختلف تشکیل یافته است. در قسمت شرقی بقایای سوپرنواها و در بخش غربی هیدروژن‌های یونیزه شده و غیر عادی مشاهده شده است.
قسمت مرکزی آن نیز بسیار متراکم بوده و به صورت فلکی کماندار موسوم است و در هر 10 میلیارد سال برخوردهای ستارگان در آن رخ می‌دهد. دریافت اشعه‌های ایکس و گاما از آن، نشان گر آن است که مرکز کهکشان مولد بسیار قوی این اشعه‌ها است. این اشعه ها از نتیجه نابودی چندین ماده به وجود آمده است و نشان از وجود بسیاری از سوپر نواها در مرکز آن دارد.

مشاهدات دیگر نشانگر وجود یک سیاهچال بزرگ در بخش مرکزی است که قوه جاذبه بسیار زیاد آن توانسته بقیه ستارگان را در مدار خود نگه‌دارد.
اختر شناسان با تلسکوپ 10 متری، 20 عدد از ستارگان مرکز را در مدت 3 سال مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند که سرعت این ستارگان به سمت هسته مرکزی در حدود هزار کیلومتر در ثانیه (6/3 میلیون کیلومتر در ساعت) بوده است. این امر نشان دهنده قدرت جاذبه فوق‌العاده این سیاهچال است. با این سرعت فاصله تا خورشید را می‌توان در دو روز طی کرد. جرم این سیاهچال در حدود 2 تا 3 میلیون برابر خورشید است. کهکشان راه شیری با سرعتی در حدود 300 کیلومتر برثانیه (یک میلیون و هشتاد هزار کیلومتر در ساعت) به سمت صورت فلکی سنبله یا ویرگو در حرکت است.

بخش دوم کهکشان راه شیری، دیسک است که به صورت یک صفحه بسیار پهناور بوده و به دور مرکز در جهت عقربه ساعت در گردش است. بیشترین ستارگان جوان از جمله منظومه شمسی در آن قرار دارند. این دیسک شامل مولکول‌های اتمی و گاز H2 و غبارهای کهشکانی است. دیسک دارای چند بازوی مختلف شامل پرساوش (پسر راوش و دانا) از نام‌های افسانه‌ای یونان، شکارچی ماهر یا سایگونز که منظومه شمسی ما در آن قرار دارد و همچنین دجاجه، قنطورس و حمل است. منظومه شمسی در بازویی قرار دارد که دارای غبارهای بسیار زیاد کهکشانی است و در نتیجه ما نمی‌توانیم بیش از چند هزار سال نوری عمق آن را مشاهده کنیم.

منظومه شمسی هر 200 تا 250 میلیون سال با سرعتی نزدیک به 250 کیلومتر در ثانیه یک دور کامل به دور کهکشان راه شیری می‌چرخد. فاصله منظومه شمسی تا مرکز کهکشان راه شیری در حدود 28000 سال نوری است. بخش سوم ساختار این کهکشان یک هاله غباری به قدمت حدود 10 تا 15 میلیارد سال است که بیشتر ستارگان قدیمی در آن وجود دارند. این قسمت دارای گازهای بسیار داغ است که اشعه گاما را تولید می‌کند. وسعت این قسمت به درستی معلوم نیست و شاید به صد و یا هزاران سال نوری برسد. این قسمت که اکثر ستارگان در آن دیده نمی‌شوند به نام بخش تاریک نامیده شده است.
اگر بخواهیم عکس واقعی از این کهکشان راه شیری بگیریم الزاما باید از آن خارج شویم و این کار عملی نیست چون بشر تاکنون نتوانسته از کهکشان خود خارج شود و به همین دلیل تصاویر به دست آمده بیشتر از اطلاعات دریافتی از مجموعه ستارگان رصد شده این کهکشان است. اگر شب‌ها از مکانی کاملاً صاف و تاریک مانند یک صحرا به آسمان نگاه کنیم می‌توانیم نواری پهن از مجموعه عظیم ستارگان را مشاهده کنیم. خانه ما در کهکشان راه شیری به اندازه قطره‌ای از یک دریای بیکران است.بشر کنجکاوانه درحال جستجوی اسرار نهفته در این کهکشان است و شاید روزی بتواند همسایه‌ای را برای خود بیابد.

کلمات کلیدی :